پس از کلی تحقیق و گشت‌زدن در فضای اینترنت و فروشگاه‌ها بالاخره دریل شارژی یا دریل پیچگوشتی شارژی متناسب با نیاز خود را پیدا میکنید و می‌خرید. اما تازه بعد از آن است که می‌بینید با مسئلۀ دیگری مواجه هستید؛ اینکه چطور باید از این ابزار استفاده کرد؟ در این مطلب تصمیم داریم نحوۀ کار با دریل شارژی را توضیح دهیم و از نکاتی بگوییم که به‌کارگیری آنها سبب عملکرد بهینۀ شما و افزایش طول عمر دستگاه میشود.
دریل شارژی چیست؟
دریلهای شارژی از دو قابلیت پیچکاری و سوراخکاری برخوردارند. این دستگاهها یا شکلی تفنگی دارند که به دریل پیچگوشتی شارژی هم از آنها یاد میشود و یا قلمی و باریک هستند. این دستگاهها بسته به نوع و مدل دارای بخش‌ها و اجزای مختلفی هستند.
برای آشنایی با نحوۀ کار با آنها بهتر است این اجزا را بشناسید. در تصویر زیر که دریل پیچگوشتی شارژی 9012 توسن را نشان می‌دهد این بخش‌ها را معرفی کرده‌ایم. اما در صورت نیاز به توضیحات تکمیلی، پیشنهاد می‌کنیم به‌سراغ مطلب راهنمای خرید دریل شارژی بروید.
آموزش کار با دریل شارژی در 6 گام
تمام آن‌چه که برای کار با دریل پیچ‌گوشتی‌های شارژی لازم است بدانید در 6 مرحلۀ زیر خلاصه میشود. هرچند چه برای این ابزار و چه ابزارهای دیگر همیشه توصیه می‌کنیم دستورالعمل‌ها و دفترچه راهنمای آن را به‌دقت را مطالعه نمایید.
گام اول: با نحوۀ نصب و شارژ باتری آشنا شویم
دریل شارژی است و باتری آن؛ هر چه ظرفیت این باتری بیشتر باشد مدتزمان بیشتری هم میتوانید با آن کار کنید، بدون اینکه به شارژ مجدد نیاز پیدا کند. دریلهای شارژی در نحوۀ اتصال و شارژ باتری با هم متفاوتند که در این قسمت با انواع آن آشنا می‌شوید.
اتصال باتری
دستگاه را که از جعبۀ آن خارج می‌کنیم معمولاً باتری بر روی آن سوار نیست و باید اتصال آن را خودتان انجام دهید. نصب باتری بر روی دریلهای شارژی اغلب به یکی از سه شکل زیر است:
- باتری خشابی: در دریل‌هایی که از باتری نوع خشابی برخوردارند، معمولاً جایگاه باتری روی دسته تعبیه میشود. برای نصب فقط باید باتری را روی شیار پوسته (در قسمت داخلی دسته) قرار داده و سپس به سمت داخل فشار دهید.
برای درآوردن آن هم ابتدا دو زبانۀ پلاستیکی موجود در اطراف باتری را به سمت داخل فشار دهید و سپس آن را بیرون بکشید.
- باتری کشویی: برخی پیچ‌بندهای شارژی هم به باتری کشویی مجهزند. باتری را بر روی جایگاه ریلی‌شکل آن قرار میدهید و به صورت کشویی به سمت داخل سر میدهید. با شنیدن صدای کلیک میتوانید مطمئن شوید که عملیات نصب باتری به درستی انجام شده است.
برروی باتری‌های کشویی یک شستی آزادسازی وجود دارد. برای خارج‌کردن آنها ابتدا باید این شستی را فشار داده و سپس باتری را به سمت بیرون بکشید.
- باتری غیرقابل تعویض: در بعضی دیگر از این ابزارها مانند پیچگوشتی شارژی قلمی، باتری قابل جداشدن نیست و شما لازم نیست برای نصب آن کاری انجام دهید.
شارژ باتری
شارژ باتری هم به‌صورت‌های مختلفی قابل انجام است:
- سوکت شارژ: دستگاه‌های با باتری غیرقابل تعویض برروی بدنۀ خود سوکتی دارند که مستقیماً به کابل و شارژر وصل می‌شوند و همانند گوشی موبایل آنها را شارژ می‌کنند.
یک‌سری از باتری‌های جداشدنی هم از چنین سوکتی برخوردارند و برای شارژکردن، آنها را مستقیماً از طریق همین سوکت به شارژر وصل می‌کنند.
- پایۀ شارژ: برخی دستگاهها همراه با پایۀ شارژ ارائه می‌شوند و برای شارژشدن باتری، دستگاه را روی این پایه قرار می‌دهند.
- شارژر: گاهی هم طراحی دستگاه به‌گونه‌ای است که شارژر به شکل پایه است، آن را به برق می‌زنند و باتری را روی آن نصب می‌کنند تا شروع به شارژشدن کند.
نمایشگر شارژ و شارژر
دستگاه‌هایی که به نمایانگر شارژ مجهز هستند در لحظه به شما نشان می‌دهند که چه میزانی از شارژ باتری باقی‌مانده است و به این ترتیب در حین کار غافلگیر نخواهید شد. پایه‌های شارژ یا شارژر هم معمولاً از چراغ یا نشانگر وضعیت شارژ برخوردارند که در حال شارژبودن باتری و پرشدن آن را به شما اطلاع می‌دهند.
پس از شارژ و نصب باتری، دریل پیچگوشتی آماده‌به‌کار است و میتوانید به سراغ مابقی مراحل بروید.
گام دوم: پیچ‌بندهای شارژی چگونه شروع به کار می‌کنند؟
بعد از باتری اولین چیزی که باید بدانید این است که دستگاه چگونه شروع به کار میکند. از آنجایی که نحوۀ راه‌اندازی این ابزارها بنا به مدل متفاوت از هم است بهتر است به دفترچه راهنمای آن مراجعه نمایید. اما در کل، بعضی از دریلهای شارژی کلید مستقلی برای روشن‌شدن دارند. این کلید برق در اغلب مدل‌های رایج در بازار به‌صورت یک ماشه است که با فشردن آن سه‌نظام شروع به چرخش میکند.
این ماشه مانند پدال گاز عمل میکند، هر چه بیشتر آن را فشار دهیم، سرعت چرخش آن هم بیشتر شده و برعکس با رهاکردن آن سرعت کم میشود.
در برخی مدل‌های پیچگوشتی قلمی خبری از ماشه و کلید مستقل نیست. در این نوع پیچ‌بندها با فشردن کلید چپ‌گرد یا راست‌گرد است که دستگاه به کار می‌افتد.
گام سوم: مته و سرپیچ‌گوشتی مناسب کار خود را نصب کنیم
نصب و تعویض مته و سرپیچ‌گوشتی در دریلهای شارژی بسیار راحت و سریع اسن؛ چرا که یا به سه‌نظام اتوماتیک مجهز هستند و یا از درایوگیر (غلاف) مگنتی برخوردارند.
در مدل‌های دارای سه‌نظام اتوماتیک
برای نصب سری مورد نظر خود، ابتدا یقۀ سه‌نظام را بچرخانید تا چاک (سه زبانۀ درونی سه‌نظام) کمی بیشتر از قطر مته باز شود. سپس مته را در مرکز سه‌نظام قرار دهید. حال یقۀ سه‌نظام را در جهت مخالف بپیچانید تا زبانه‌های چاک بسته شوند و مته را محکم در جای خود نگه دارند.
بعد از نصب مته، لحظاتی اجازه دهید دستگاه بدون بار کار کند تا از قرارگیری درست آن اطمینان حاصل کنید. مته‌ای که کج نصب شده باشد جدای از اینکه در نتیجۀ کار اثر منفی میگذارید ممکن است منجر به بروز حادثه شود و به کاربر و دستگاه صدمه بزند. برای بیرون آوردن مته هم میتوانید طبق همین فرآیند عمل نمایید؛ با چرخاندن یقۀ سه‌نظام زبانه‌های چاک باز و مته رها میشود.
در مدل‌های دارای غلاف
پیچگوشتی شارژی قلمی توسن فارغ از مدل و نوع، برای اتصال سری‌ها از درایوگیر بهره می‌برد. این درایوگیر از نوع مگنت‌دار (آهنربایی) است؛ به‌این‌ترتیب برای نصب سرپیچ گوشتی به‌راحتی آن را درون درایوگیر قرار میدهید و برای جداکردن سرپیچ گوشتی آن را (از درایوگیر) به سمت بیرون می‌کشید.
گام چهارم: حالت کاری دریل شارژی را تنظیم نمایید
دریلهای شارژی بسته به نوع و مدل از چند حالت کاری مختلف برخوردارند:
- دریل ساده: در این حالت، دستگاه فقط با چرخاندن مته سطح مورد نظر شما سوراخ میکند.
- دریل ضربه‌ای: در مواجهه با سطوح ضخیم‌تر و سخت‌تر مثل دیوار و سرامیک از این حالت
- پیچگوشتی: زمانی که قصد بازوبسته‌کردن پیچ‌ومهره‌ها را داشته باشید دستگاه را برروی این حالت تنظیم میکنید.
با دریلهای شارژی سه‌حالته این امکان وجود دارد که بسته به نوع کار از هر سه عملکرد دریل‌کاری ساده، چکشی و پیچکاری استفاده کنید. اما مدل‌های دوحالته در کنار پیچکاری یا از قابلیت دریل‌کاری ساده برخوردارند یا دریل چکشی.
اما تنظیم حالت کاری دستگاه چگونه انجام میشود؟ سلکتوری بر روی بدنۀ ابزار قرار دارد که نماد دریل، چکش و پیچ روی آن به چشم می‌خورد. کافی‌ست یقۀ سلکتور را بچرخانید و نماد حالت کاری مورد نظر خود را مقابل نشانگر مثلثی‌شکل موجود در قسمت بالای بدنه قرار دهید.
لازم به ذکر است که پیچ‌گوشتی‌های شارژی قلمی به‌دلیل ساختار و کارایی ظریف‌تر، مکانیزم چکشی ندارند. ضمن اینکه بهتر است برای نحوۀ استفاده از آنها در حالت سوراخکاری و پیچ‌بندی به دستورالعمل و راهنمای دستگاه مراجعه کنید.
گام پنجم: تنظیمات دستگاه را بسته به نوع کار انجام دهیم
برای عملکرد بهینۀ دستگاه و دست‌یابی به نتیجۀ بهتر، حتماً باید تنظیمات دستگاه را از جهت چرخش آن گرفته تا میزان گشتاور به‌درستی انجام دهید:
چپ‌گرد یا راست‌گردبودن چرخش
کلید چپ‌گرد و راست‌گرد، تغییر جهت چرخش سه‌نظام یا ابزارگیر را بر عهده دارد. با کمک این کلید میتوانید برای باز یا بسته‌کردن پیچ‌ها حرکت سرپیچ‌گوشتی دستگاه را در جهت عقربه‌های ساعت و معکوس آن تنظیم کنید.
تنظیم گشتاور
گشتاور دریل شارژی، میزان قدرت آن را در حین کار نشان می‌دهد و تنظیم آن فقط در حالت کاری پیچگوشتی امکان‌پذیر است. در حین عملیات‌های سوراخکاری دستگاه از تمام قدرت خود استفاده میکند و به همین دلیل نمی‌توان گشتاور آن را محدود کرد.
تنظیم میزان گشتاور یا قدرت، توسط ترکمتر یا حلقه‌ای که در پشت سه‌نظام قرار دارد، انجام میشود. هر چه میزان ولتاژ ابزار بیشتر باشد مقدار گشتاور را در تعداد حالت‌های بیشتری می‌توان تنظیم کرد و به همان نسبت دقت کاری هم افزایش می‌یابد. معمولاً دستگاه‌های با ولتاژ کم، یک تا پنج حالت گشتاور و دستگاه‌های با ولتاژ بالاتر، یک تا 24 حالت گشتاور دارند.
برای پیچ‌‌کاری‌های ظریف مثل بستن بردهای الکترونیکی و پیچکاری روی مواد نرمی مثل گچ از گشتاورهای پایین استفاده می‌کنند و ترکمتر را بر روی اعداد پایین قرار می‌دهند؛ چرا که فشار زیاد باعث هرزشدن پیچ یا صدمه‌دیدن قطعه و سطح کار میشود. جهت پیچکاری سطوح سخت‌تری مثل چوب هم گشتاورهای بالا را انتخاب می‌کنند تا حداکثر فشار به پیچ وارد شود.
تنظیم سرعت
دریلهای شارژی 12 ولت به بالا جهت انجام تخصصی‌تر عملیات‌ها، از دو محدودۀ سرعتی مختلف برخوردارند. توسط اهرمی مکانیکی یا شستی تغییر سرعت، می‌توان آنها را بر روی دور تند یا کند قرار داد. به‌طور معمول برای سوراخکاری از دور تند و برای پیچکاری از دور کند دستگاه استفاده می‌کنند.
در حالت پیچکاری باید از این نکته هم مطلع باشید که گشتاور و سرعت رابطۀ عکس با هم دارند. در سرعت‌های بالا، قدرت دستگاه کمتر و برعکس در سرعت‌های پایین، قدرت آن بیشتر میشود. برای مثال جهت پیچ‌بندی در متریال آهنی، شاید بهتر باشد بازۀ سرعتی کمتر را انتخاب کنید تا پیچ‌بندی با حداقل سرعت ممکن و قدرت بیشتر انجام شود.
دور دستگاه، میزان سرعت و قدرت آن همگی باید متناسب با نوع و جنس کار تعیین شود. نمی‌توان هر پیچ و متریالی را در قانون خاصی گنجاند. تنظیمات درست در هر عملیات، تجربی است و کاربر به‌مرور زمان به آن می‌رسد.
گام ششم: نکاتی در باب استفادۀ صحیح و نگهداری از دستگاه
همان‌طور که متوجه شدید کارکردن با دریل شارژی راحت است؛ باتری را نصب میکنید، متۀ مناسب را روی آن سوار میکنید، تنظیمات مربوط به حالت کاری، سرعت و گشتاور را انجام میدهید و به انجام عملیات خود می‌پردازید. اما برای عملکرد بهینه و بازدهی بالاتر دستگاه، افزایش طول عمر آن و حفظ ایمنی خود توجه به این نکات هم ضروری است:
- حتماً قبل از شروع کار، دفترچه راهنمای ابزار را به دقت مطالعه نمایید و دستورالعمل‌ها و نکات گفته‌شده در آن را به کار بگیرید.
- برای بازوبسته‌کردن هر پیچ و مهر‌ه‌ای، گشتاور و سرعت دستگاه را متناسب با سایز، جنس و سختی آن تعیین کنید.
- پیچکاری را با سرعت کم شروع کنید و سپس بهآرامی سرعت را افزایش دهید. بهمحض شنیدن صدای کلاچ، دستگاه را از روی پیچ بردارید.
- وقتی پیچ محکم بسته شد و دستگاه کلاچ کرد، چرخش و اعمال فشار را متوقف کنید؛ چون ممکن است سبب هرزشدن پیچ شود یا سطح کار آسیب ببیند.
- اگر دستگاه توان کافی برای انجام عملیات مورد نظر شما را ندارد ممکن است قدرت آن یا تنظیماتی که اعمال کرده‌اید با نوع کار تناسب نداشته باشد.
- در پایان هر عملیات، مته، سرپیچ‌گوشتی و باتری را از دستگاه خارج نمایید.
- پس از اتمام کار، با ابزارهایی مثل بادپاش، گردوخاک و براده‌ها را به‌خوبی از روی بدنه، داخل سه‌نظام و حفره‌های گردش هوا تمیز کنید. این ذرات به موتور آسیب می‌زنند و از طول عمر مفید آن می‌کاهند.
- باتری را بلافاصله پس از جداکردن از دستگاه به شارژ نزنید. ابتدا 15 دقیقه صبر کنید تا خنک شود.
- برای اینکه باتری آسیب نبیند فقط زمانی که تخلیه شده است، آن را به شارژ بزنید.
امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. خوشحال می‌شویم اگر سؤالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.
