انواع مته دریل | راهنمای انتخاب و خرید 

دریل‌ها هستند و مته‌های‌شان؛ بدون مته‌ دریل، این دستگاه‌ها عملاً کاربردی ندارند. بهترین دستگاه را هم داشته باشید، اگر از مته مناسبی استفاده نکنید، سرعت و کیفیت کارتان کاهش می‌یابد، جدای از اینکه عمر ابزارتان را هم کم می‌کند.

اما مته‌ دریل‌ها از تنوع بسیار زیادی برخوردارند؟ کدام‌یک به کار شما می‌آیند؟ در این مطلب انواع مته‌ دریل را به شما معرفی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم چه فاکتورهایی را در انتخاب درست آن‌ها ملاک قرار دهید.

 

 

انواع مته دریل

مته‌ دریل‌ها از تنوع گسترده‌ای برخوردارند و در جنس، شکل، سایز و کاربری‌های مختلف تولید می‌شوند. در ادامه به سه نوع از پرکاربردترین و رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:

1. مته آهن

مته‌های آهن مارپیچی‌شکل هستند و نوک آن‌ها به‌صورت زاویه‌ای طراحی‌ شده است. این قطعات که اغلب به رنگ‌های طلایی و سیاه هستند، از آلیاژ‌های متفاوتی مثل فولاد-کرم ساخته می‌شوند و برای سوراخ‌کاری متریالی چون آهن، آلومینیوم و فولاد به کار می‌روند.

این مته‌ها خود بسته به نوع آلیاژ و کاربرد در چند دسته قرار می‌گیرند:

مته HSS

مته‌ آهن HSS از جنس فولاد تندبر تولید می‌شود و از مقاومت خوبی در برابر حرارت برخوردار است. برخی از این مته‌ها روکش کبالت دارند که در سرعت‌های بالا مقاومت بیشتری در برابر گرما داشته باشند.

برخی دیگر هم با روکش بلک استاتیک پوشیده شده‌اند؛ این مدل از مته‌های HSS نسبت به مته‌های روکش‌دار کبالت در برابر رطوبت مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهند.

مته کبالت ( مته HSS پنج‌درصد کبالت)

در ساخت این نوع از مته‌ها علاوه‌بر ترکیباتی مثل فولاد-کرم از 5 یا 8 درصد آلیاژ کبالت هم استفاده شده است. مته HSS پنج درصد کبالت به‌دلیل کیفیت خوب، دقت و کارایی بالا و در عین حال، قیمت کمتر در بین مصرف‌کنندگان محبوبیت‌تر هستند.

کبالت مقاومت مته را در برابر اصطکاک و حرارت تا حد زیادی افزایش می‌دهد و از سوختن و ذوب‌شدن آن در دمای بالا جلوگیری می‌کند. این مته‌ها تاب برنمی‌دارند و به‌سختی می‌شکنند؛ به همین دلیل از بهترین مته‌هایی محسوب می‌شوند که برای سوراخ‌کاری سطوحی همچون آهن، فولاد و استیل به کار می‌برند.

نکاتی مهم دربارۀ مته‌های آهن

• مته‌های فلز را نباید در حالت دریل چکشی استفاده کرد؛ چون سریع می‌شکنند.
• مته‌های باکیفیت در انتهای کار برش تیزی ندارند و کمی کونیک هستند تا در داخل دستگاه‌ها گیر نکنند.
• هنگام استفاده از مته‌های آهن برای خنک‌کردن و جلوگیری از سوختن آن‌ها از مخلوط آب و صابون استفاده کنید.
• زاویۀ سر مته‌های آهن در نوع کاربری آن اثر می‌گذارد و توجه به آن در هنگام انتخاب اهمیت زیادی دارد؛ برای مثال مته‌هایی که نوک 90 درجه دارند برای فلزات نرم و آن‌هایی که زاویه 135 درجه دارند برای سوراخ‌کردن فلزات سخت مناسب هستند.
• مته‌های آهن در دو مدل کوتاه و بلند یافت می‌شوند که کاربری آن‌ها را متفاوت از هم می‌سازد؛ مته آهن کوتاه جهت انجام‌ سوراخ‌کاری‌های ظریف و نازک با عمق کم و مته‌ آهن بلند برای سوراخ‌کاری عمیق و سخت مناسب است.
• از مته‌های آهن برای سوراخ‌کاری چوب هم استفاده می‌کنند، اما احتمال این وجود دارد که قطعۀ کار آسیب ببیند یا مته کند شود و بسوزد.

 

2. مته دیوار و بتن

مته‌های دیوار به مته‌های الماسه هم شناخته می‌شوند؛ در قسمت نوک آن‌ها قطعۀ بسیار سختی از جنس فولاد کاربید به کار رفته است که دوام بسیار زیادی در برابر ضربه، حرارت و گرما دارد و مصالح سختی مانند سنگ، آجر، بتن، کاشی و سرامیک را سریع و راحت سوراخ می‌کند.

نوک مته‌های الماسه هم به دو صورت است؛ برخی از آن‌ها یک سری الماسی هشتی‌شکل دارند که مته دو الماسه نامیده می‌شوند و برخی دیگر دو الماس هشتی‌شکل عمود بر هم دارند که مته چهار الماسه نام دارند. مته‌های چهار الماسه به‌منظور سوراخ‌کاری متریال سخت‌تری چون بتن و مته‌های دو الماسه جهت عملیات‌های سبک‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مته‌های الماسه را هم بسته به کارایی و شکل ظاهری به چند نوع تقسیم می‌کنند:

مته‌ الماسه ته‌گرد

این مته را که از انتهای گردی برخوردار است بر روی دستگاه‌های دریل‌ نصب می‌‌کنند و به سوراخ‌کاری دیوار و مصالح ساختمانی می‌پردازند.

مته چهارشیار

در انتهای این نوع از مته، چهار شیار به چشم می‌خورد و به دلیل همین ویژگی، فقط قابلیت نصب بر روی بتن‌کن‌های SDS-Plus را دارد. این مته‌ها نازک‌ هستند و به‌منظور انجام پروژه‌های سبک‌ به کار می‌روند.

مته پنج‌شیار

مته پنج‌شیار را فقط می‌توان روی بتن‌کن‌های SDS-Max سوار کرد. این مته‌ در انتهای خود پنج شیار دارد و از آنجایی که قطورتر از نوع چهارشیار است، بیشتر به کار فعالیت‌های سنگین‌ می‌آید.

نکاتی مهم دربارۀ مته‌های الماسه

• از مته‌های الماسه حتماً باید در حالت چکشی دریل استفاده کرد.
• این مته‌ها قابلیت تیزشدن ندارند؛ بنابراین به‌محض اینکه تیزی نوک آن‌ها از بین رفت و به حالت گرد درآمد باید استفاده از آن را متوقف کرد.
• از مته‌ الماسه برای سوراخ‌کردن فلزات استفاده نکنید؛ چرا که ممکن است نوک آن در اثر حرارت بالایی که آهن ایجاد می‌کند، ذوب شود.

 

3. مته چوب

همان‌طور که از نام آن پیداست، این مته‌ها مخصوص سوراخ‌کاری انواع چوب طراحی شده‌اند. مته‌های چوب نوک‌تیز هستند؛ این نوک تیز اجازه نمی‌دهد مته از روی سطح کار لیز بخورد، به‌راحتی و بدون صدمه‌زدن به قطعه در آن نفوذ می‌کند و عملیات دریل‌کاری را انجام می‌دهد.

مته‌ چوب در شکل‌ها و کاربری‌های متنوعی ساخته می‌شود که از آن‌جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:

مته نیش‌دار (مته چوب ساده)

این مته مانند مته‌های آهن در قسمت بدنۀ خود شیارهای مارپیچی‌ دارد، با این تفاوت که نوک آن تیز بوده و به‌اصطلاح نیش‌دار است.

همان‌طور که گفته شد که این نوک تیز از لغزش مته جلوگیری می‌کند و نفوذ آن را به درون چوب راحت می‌سازد. پس از فرورفتن آن در داخل سطح، نوبت شیارهای اطراف است که بدون ایجاد پلیسه و خراش و با ظرافت، عملیات حفر سوراخ را انجام دهد.

مته برگی

نام‌گذاری این مته به‌دلیل شباهت ظاهری آن به برگ انجام شده است. این مته هم نوک تیزی دارد و در مقایسه به مته نیش‌دار حفره‌های گرد بزرگ‌تری ایجاد می‌کند.

مته مخروطی (کاجی)

مته مخروطی را مته کاجی و مته پله‌ای هم می‌نامند. این مته با سری نازک و انتهای پهن، شکلی شبیه به مخروط دارد و هر چه بیشتر به درون سطح نفوذ می‌کند، سوراخ بزرگ‌تری را حفر می‌کند.

از آنجایی که می‌توان قطر سوراخ را با توجه به میزان نفوذ مته در داخل قطعۀ کار تعیین کرد، این امکان فراهم است که با استفاده از این مته، بر روی سطح مورد نظر خود سوراخ‌هایی با اندازه‌های مختلف ایجاد نمایید.

مته گازور

مته گازور از یک میلۀ فلزی و یک کله‌گی یا سری آج‌دار پهن و گرد تشکیل شده است. این سری آج‌دار در بعضی مته‌های گازور، تخت بوده و در برخی دیگر لبه‌های بیرونی دارد.

این مته‌ها راستِ کار نجاران به حساب می‌آیند؛ چرا که با کمک این قطعات می‌توانند به‌صورت کنترل‌شده در دل چوب سوراخ‌های سطحی بزرگ، گرد، دقیق و ته‌بسته حفر کنند.

در صنایع کابینت‌سازی و ام‌دی‌اف کاری که برای درآوردن و نصب لولاهای مخفی یا گازور از این نوع مته استفاده می‌کنند.

مته خزینه

مته‌های خزینه زمانی به کار می‌آیند که نمی‌خواهیم بست‌ها و پیچ‌ها در نمای کار دیده شوند. آن‌ها به‌طور خاص برای سوراخ‌کاری جای پیچ‌ها و پنهان‌کردن جای گل پیچ طراحی و تولید شده‌اند؛ به این ترتیب که علاوه بر سوراخ‌کردن سطح قسمتی را هم به شکل یک فرورفتگی برای گل پیچ ایجاد می‌کند تا به‌طور کامل هم‌سطح قطعۀ کار شود.

مسلماً با توجه به انواع و اقسام پیچ‌های موجود در بازار، این مته‌ها هم از شکل‌ها، سایزها و ابعاد مختلفی برخوردارند.

 

 

راهنمای انتخاب و خرید مته‌ها

همیشه‌وهمیشه به نیازهای خود توجه نمایید؛ متریال شما از چه جنسی است و چه ضخامتی دارد؟ با چه شکل و قطری می‌خواهید سوراخی ایجاد کنید؟ و از همه‌ مهم‌تر آیا دستگاهی که قصد دارید مته را روی آن سوار کنید از آن پشتیبانی می‌کند؟ برای مثال بر روی دریل‌هایی که مجهز به سه‌نظام 6 میلی‌متر هستند نمی‌توان مته‌های قطورتر نصب کرد و سوراخ‌های بزرگ‌تر حفر کرد.

متأسفانه در بازار مته‌های غیراصل و بی‌کیفیت زیادی یافت می‌شود که ممکن است هزینۀ پایین آن‌ها وسوسه‌انگیز باشد. اما متۀ نامناسب جدای از اینکه در نتیجۀ کار اثر منفی می‌گذارد، بازدهی و طول عمر دستگاه را هم کم می‌کند و ممکن است در حین کار با خوردشدن ناگهانی یا اتفاقاتی از این‌دست، به کاربر هم صدمه بزند.

 

پیشنهاد می‌کنیم که در هنگام خرید حتماً از نظرات افراد حرفه‌ای استفاده کنید. در این مسیر چون همیشه می‌توانید بر روی مشاوره و راهنمایی کارشناسان توسن هم حساب کنید.